CLUB DE LECTURA BALBORDO

Estes dez relatos, tan variados en canto aos temas, buscan chegar ás nosas conciencias e, sen dúbida, o conseguen. Uns poden ten maior calidade, outros ser máis orixinais... pero ningún deles te deixa indiferente.

A carta que unha rapaza saharaui escribe dende os campamentos de refuxiados ao seu amado Ahmed, que se está formando en Cuba para voltar e poñer en práctica o aprendido, da forma ao primeiro relato. Esa carta escrita dende o campamento de Tinduf é unha necesidade para ella, precisa escribila para chorar. Chora pola súa terra, polo Sahara, pola liberdade da que non dispoñen, polas súas cidades que coñecen de oídas mais nunca chegaron a ver, chora por esa patria que descoñece e que está ocupada por outros. A palabra “Sahara” representa para ella a ESPERANZA (o máis sagrado da vida), mais flaquea porque, aínda que é consciente de que foi criada para ter valor, para resistir..., coñeceu outra terra -Cuba- onde o mar e a cidade invadiron os seus sentidos, cos seus arrecendos, coas súas cores...
A súa actual ocupación, dar clase de español aos nenos e nenas dos primeiros niveis do campamento, fai que se sinta útil, aínda que a ilusión a vaia abandonando pouco a pouco. Mais é o que ten, e cada nova palabra que aprende un deses nenos aos que ela ensina bríndalla a Ahmed. Con cada palabra -que logro tan pequeniño nos pode parecer- agradece a Ahmed ter sido a súa esperanza.
Fundamentales son as preguntas que se fai ao final do relato “¿Ata cando teremos que vivir de prestado...? ¿Ata cando teremos que acudir aos repartos de comida racionada para poder subsistir? ¿Ata cando teremos que vestir coas roupas usadas que nos mandan...? Eu dende aquí, dende este Monforte “teoricamente”desenvolvido, pregúntome se nos somos NÓS os culpables de todo isto. Porque, ¿solucionamos os seus problemas con caridade, enviándolle roupa usada...? ¿Non será iso hipocrisía?. ¿Cómo podemos esquecer que o estado español abandonou ao pobo saharaui en 1975? ¿Cómo é que non encabezan os nosos gobernos a loita polos dereitos destes seres humáns? ¿Por qué nós non esiximos aos nosos gobernos que presionen? Os intereses económicos mandan. Pero iso sí, todos os anos se conmemora o día da Declaración Universal dos Dereitos Humáns (duns poucos).

Do segundo relato “Barbazul” vou resaltar unicamente o final. Ninguén nos pode protexer dos perigos que sempre van a estár presentes e ninguén nos pode reter polos seus propios medos, porque a vida é camiñar cara adiente, facéndolle fronte a todo.

Do terceiro relato “Electrocardiograma plano” pouco vou dicir, penso que o escalofriante relato “O home can” o di case todo. Somente comentar dúas ideas: o apartar das nosas retinas as imaxes de miseria, a molestia que nos causa ver a unha nena esquelética chea de moscas -no fondo, máis fondo a nosa conciencia remóvese- é tan frecuente nas nosas propias vidas que espanta.
E outra idea é a da pena de morte. Nor, a rapaza estranxeira, fai unha pregunta “... fíxate, nos países nos que existe a pena de morte, ¿hai alí menos violencia?...?

No relato “Cintas”, unha persoa, presumiblemente un xúíz, atópase no inicio dun proceso no que ten que revisar catorce mil folios en pouco prazo de tempo. Trátase dun proceso de desaparecidos, e aínda que non se cita o país, pola data dunha das gravacións (3-4-1972) ben poidera tratarse de Brasil ou da Arxentina durante a dictadura do xeral Videla.
Esas persoas desaparecidas, algunhas das cales tiveron como punto do partida do grupo, tamén, un grupo d e lectura e discusión, decidiron gravar unhas cintas como biografía nos días previos ás súas detencións e depositalas logo en mans de familiares ou enviadas a apartados de correos de uso común, coa esperanza “..un luxo neses momentos” de que saísen á luz.
Descoñecemos o remate desta historia. Sabemos que en Arxentina a loita pacifíca das “Nais e Avoas da Praza de Maio” deu os seus froitos, pero o terror foi tal naqueles anos neses países que nunca se coñecerá a verdadeira identidade de tantas e tantas persoas que foron roubadas sendo nenas e entregadas a outras familias; nin se dará cos restos dos mortos.

Pilar Saavedra